Düşünün ki evinizde koltuğunuza yayılmış oturuyorsunuz ve birdenbire eliniz kendi kendine hareket etmeye başlıyor. Ne yaparsanız yapın, onu durduramıyorsunuz. Çoğu insan için bu oldukça ürkütücü bir deneyim olurdu. Ancak 77 yaşındaki ismi açıklanmayan bir kadının yaşadıkları, bunun da ötesindeydi.
New York Post’un haberine göre, ismi açıklanmayan 77 yaşındaki bir kadın, bir gün televizyon izlerken sol elinin adeta başka birisi tarafından kontrol ediliyormuş gibi hareket ettiğini fark etti.
ABD’deki Baylor Üniversitesi Tıp Merkezi Bildirileri adlı dergide yayımlanan vaka raporuna göre, kadın sol elinin kendi isteği dışında yüzüne ve saçına dokunduğunu, bu durumun ise kendisinde büyük bir korkuya yol açtığını ifade etti.
Kadın, sol elini yaklaşık 30 dakika boyunca kontrol edemedi. Bu süre zarfında eli, onun istemi dışında ve rahatsız edici şekilde hareket etmeye devam etti. Vaka çalışmasını kaleme alan uzmanlar, bu sıra dışı durumu “yabancı el sendromu” ya da bilinen diğer adıyla “Dr. Strangelove sendromu” olarak tanımladı.
Peki Nedir Bu Yabancı El Sendromu?
Yabancı el sendromu, bir kişinin elinin kontrolünü kaybetmesi ve elin bağımsız bir şekilde hareket etmeye başlaması ile karakterize edilen ilginç bir nörolojik durum. Sol el, bazen nesneleri kavrayabilir, hatta aşırı durumlarda hastanın boğulmasına yol açabilecek kadar ciddi hareketler yapabilir.
İnsanlar bu sendromu deneyimlediklerinde, vücutlarına ait olmayan bir elin hareketlerini gözlemleyip, bu hareketlerin engellenememesi durumuyla karşı karşıya kalırlar. Bu durum, beynin sağ ve sol yarımkürelerinin birbirinden bağımsız şekilde çalışması nedeniyle ortaya çıkabilir ve genellikle beyin travması, felç veya Alzheimer gibi nörolojik hastalıklar ile ilişkilendirilir.
İlk Defa 1908 Senesinde Gözlendi
Bilinçli olarak bu durumu kontrol etmeye çalışmak çoğu zaman başarısız olur. Hastalar, istek dışı hareket eden ellerini engellemeye çalışırken, sıklıkla karşılaştıkları durumu anlamlandırmakta zorluk çekerler. ‘Uzaylı el sendromu’ olarak da bilinen bu hastalığın ilk vakası 1908 yılında Alman nörolog Kurt Goldstein tarafından rapor edildi.
Ayrıca, Stanley Kubrick’in kült film karakteri Dr. Strangelove’ın sürekli olarak Nazi selamı vermeye çalışan elinin tasviri de bu sendromun popüler kültürde yer edinmesine sebep oldu. Dr. Strangelove sendromu olarak da bilinen bu durum, kişinin bilinç dışı ve istemsiz hareketleri nedeniyle adlandırıldı.
30 Dakika Boyunca Bitmeyen Kabus
Yaşlı kadının yaşadığı bu şok edici durum yalnızca 30 dakika sürdü, ancak etkisi büyüktü. Bu olay, şimdiye kadar kaydedilmiş en kısa süreli yabancı el sendromu vakalarından biri olarak kayıtlara geçti. Ancak kısa sürmesine rağmen, olay sonrası kadının sol kolunda belirgin bir güçsüzlük ve uyuşma meydana geldi. Eşi hemen müdahale ederek onu hastaneye götürmek üzere hazırladı. Yola çıkarken, kadının bu kez de sol bacağını sürüklemeye başladığı fark edildi.
Doktorlar tarafından yapılan değerlendirmeye göre, kadının yaşadığı bu sıra dışı nörolojik durumun arkasında yatan neden felçti. Kadın, omurga ameliyatına hazırlık amacıyla kullandığı kan sulandırıcı ilaçları bırakmıştı. Uzmanlar, bu ilaçların kesilmesinin bir pıhtı oluşumuna yol açarak felci tetiklemiş olabileceğini ve bunun da yabancı el sendromunu ortaya çıkardığını düşündüklerini belirttiler.
Kadının sol tarafındaki felç, altı saat içinde yavaş yavaş iyileşmeye başladı ve vücut kontrolü büyük ölçüde geri döndü. Hastanede gerekli tedaviyi gördükten sonra taburcu edilerek evine gönderildi. Bu tür vakalar, yabancı el sendromunun bazı nörolojik bozukluklarla ilişkili olabileceğine dair doktorların görüşlerini bir kez daha destekler nitelikte.Ayrıca yabancı el sendromuna dair farklı vakalarda, hastaların yaşadığı durumlar zaman zaman oldukça sıra dışı ve garip örneklerle karşımıza çıkıyor. Örneğin, kayıtlara geçen bir olayda, bir kadın sağ eliyle gömleğinin düğmelerini iliklemeye çalışırken, aynı anda sol eliyle bu düğmeleri açmaya çalışmıştı. Bu tarz davranışlar, vücudun bir tarafının diğerine adeta karşı koyması gibi tuhaf tablolar oluşturabiliyor.
Bu tür vakalar, hastaların yalnızca kas kontrolünü kaybetmediklerini, aynı zamanda iki elinin birbirine zıt hareketler yapmasıyla karşılaştıklarını gösteriyor. Bu, sendromun en karmaşık ve tedirgin edici yönlerinden biri.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Yabancı el sendromu için kesin ve kalıcı bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Ancak hastaların yaşam kalitesini artırmak için çeşitli yönetim teknikleri uygulanabiliyor. Sendrom genellikle beyinle ilişkili nörolojik bozukluklardan kaynaklandığı için, tedavi de çoğunlukla altta yatan hastalığın kontrol altına alınmasına odaklanıyor. Bazı vakalarda, hastaların davranış terapisi ile belirtileri yönetebildiği görülüyor.
Sonuç olarak, yabancı el sendromu nörolojik tıbbın en ilginç ve şaşırtıcı sendromlarından biri olarak kabul ediliyor. Beyindeki hasarlar, felç ve bazı nörodejeneratif hastalıklar gibi çeşitli faktörler, bu sıra dışı durumun ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Her ne kadar nadir görülen bir durum olsa da, bu sendrom sinirbilimin karmaşık yapısını ve beynin vücut üzerindeki kontrolünü ne kadar derinlemesine etkilediğini gözler önüne seriyor.
