Son yıllarda 50 yaş altı bireylerde kolon kanseri vakalarında dikkat çeken bir artış yaşanıyor. Uzmanlar, genç yaşlarda görülen bu kanser türünün ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor ve erken teşhisin hayat kurtarıcı olduğunun altını çiziyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Ergün, düzenli taramaların önemine vurgu yaparak gençlerin belirtileri ciddiye alması gerektiğini belirtti.
Kolon kanserinin, dünya genelinde en sık rastlanan üçüncü kanser türü olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Ergün, her yıl yaklaşık 900 bin kişinin bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirdiğini ifade etti. Son dönem verilerine göre, 40 yaş altı bireylerde görülme sıklığındaki artış, kolon kanserini artık sadece ileri yaş hastalığı olmaktan çıkarıyor.
Amerikan Kanser Derneği’nin (ACS) Mart 2024’te yayımladığı rapora göre, kolorektal kanser vakaları artık 40’lı, 30’lu hatta 20’li yaşlarda da ciddi oranda görülüyor. Her beş yeni vakanın biri, 40 yaşın altında teşhis ediliyor. Bu da genç nüfusta kolon kanserinin kayda değer biçimde arttığını gözler önüne seriyor.
Son Gelişme Amerikan Kanser Derneğinin Tarama Yaşını 45’e Düşürmesi Yönündeydi
Amerikan Kanser Derneği, 50 yaş altı erkeklerde kansere bağlı ölümlerin başlıca nedenlerinden biri haline gelen kolorektal kanser vakalarındaki artış üzerine 2018 yılında harekete geçmişti. Aynı yıl, bu risk karşısında tarama yaş sınırını 50’den 45’e çekerek daha erken teşhis ve müdahalenin önemine dikkat çekmek amaçlanıyordu.
Düzenli tarama, kolorektal kanserin erken teşhisi veya önlenmesi için çok önemli bir araç olduğu için bu kararın alındığını anlatan Prof. Dr. Ergün, “Çünkü önceleri daha çok 50 yaş ve üzeri bireylerde görülen bu hastalık, artık 20’li ve 30’lu yaşlardaki kişilerde de sıkça teşhis ediliyor. Dolayısıyla farkındalığın çok daha erken yaşlarda başlaması ve gerekli önlemlerin alınması gerekiyor,” açıklamasını yaptı.
Kolon kanseri genellikle ileri yaşlarda görülse de, belirtileri her yaş grubunda benzerdir. Ancak genç bireylerde ortaya çıkan bu belirtiler, sıklıkla başka sağlık sorunlarıyla karıştırılabildiği için teşhis süreci gecikebiliyor.
Alarma Geçmeniz Gerektiğini Gösteren Belirtiler
2024 yılında Journal of the American Medical Association Dergisi’nde yayımlanan ve 50 yaş altı yaklaşık 25 milyon kolorektal kanser hastasını kapsayan 81 çalışmanın incelendiği bilimsel bir araştırmayı aktaran Prof. Dr. Ergün, erken başlangıçlı kolorektal kanser vakalarında en sık görülen belirtinin dışkıda gizli kan olduğunu belirtti. Bunun yanı sıra karın ağrısı, kansızlık ve değişen bağırsak alışkanlıkları da yaygın şikayetler arasında yer alıyor.
Kolon kanseri genellikle ileri yaş gruplarında benzer belirtilerle kendini gösterir. Ancak erken yaşlarda bu belirtiler, farklı sağlık sorunlarıyla karıştırılabiliyor. İnsanlar, bu şikayetleri yemekle ilgili bir duruma ya da yorgunluğa bağlayabiliyorlar. Bu yanlış anlamalar, tanı sürecinde gecikmelere yol açabiliyor. Bu nedenle, erken teşhis için halkın konuya yönelik farkındalığının artırılması büyük önem taşıyor.
Gençlerdeki kolon kanseri vakalarındaki artışın ardında obezite, hareketsiz yaşam tarzı, batı tarzı beslenme, aşırı şeker tüketimi ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.
Kolon Kanseri Niye Gençlerde Yaygınlaşıyor?
Kolon kanseri vakalarının özellikle, Z kuşağı, Y kuşağı ve X kuşağındaki bu artış eğiliminin neden kaynaklandığının tam olarak bilinmediğine işaret eden Prof. Dr. Ergün, sözlerine şöyle devam etti:
Gençlerdeki bu artışın nedenleri arasında obezite, hareketsiz yaşam tarzı, batı tarzı beslenme, aşırı şeker tüketimi ve çevresel faktörleri işaret etmektedir. Özellikle yüksek miktarda kırmızı et ve işlenmiş gıda tüketimi, düşük lif alımı ve aşırı alkol kullanımı, kolon kanseri riskini artıran etkenler arasında bulunmaktadır.
Bu veriler ışığında, gençlerin kolon kanseri konusunda bilinçlenmesi ve erken teşhisin önemini kavraması hayati önem taşımaktadır. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, düzenli egzersiz yapmak ve rutin sağlık kontrollerini aksatmamak, kolon kanseri riskini azaltmada etkili adımlar olacaktır.
Risk Gruubunda İseniz Bir İşaret Beklemeden Doktorunuza Gidin!
Kolon kanseri özellikle erken evrelerde hiçbir belirti vermeden sinsi şekilde ilerliyor. Özellikle polipler ve küçük tümörler bağırsaklarda belli büyüklüğe gelene kadar fark edilemeyebilir. Bu nedenle özellikle risk grubunda yer alan kişilerin herhangi bir şikâyeti olmasa da düzenli tarama testlerinden geçmesi çok önem taşır. Çünkü erken evrede yakalandığında kolon kanseri’nin tedavi şansı çok yüksektir.
Kalın barsak kanseri olan hastaların birinci derecede yakınlarına hastalığın ortaya çıktığı yaştan 10 yıl önce kolonoskopi taramalarına başlanması gerekiyor. Mesela babası 45 yaşında kolon kanseri olan kişide taramalar (45-10=35) 35 yaşında başlamalıdır. Eğer kolonoskopide hiç polip lezyon vb saptanmazsa 10 yıl tekrar işlem gereği olmayacaktır.
Kaynak: https://www.saglikhabergazetesi.com/genclerde-kolon-kanseri-artiyor-tarama-yasi-dusuruldu/
